Κρίση Δανεισμού

11Σεπ

Άρθρο στην Ημερησία – “Προσφυγή στο ΔΝΤ: Αναγκαιότητα ή Επιλογή;”

Είναι ιστορικό γεγονός ότι η ηγεσία της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ οδήγησε τη χώρα, το Μάιο του 2010, στο Μηχανισμό Στήριξης.

Επικαλέσθηκε τον «κίνδυνο χρεοκοπίας» και το «κλείσιμο των αγορών».

Η αλήθεια όμως γι’ αυτό το γεγονός θα προκύψει μέσα από την αντικειμενική διερεύνηση της αλληλουχίας και της λογικής διασύνδεσης των γεγονότων.

Αλήθεια είναι ότι το ΠΑΣΟΚ παρέλαβε, στις αρχές του Οκτωβρίου του 2009, την οικονομία, με τα υποκείμενα νοσήματά της από τη δεκαετία του ‘80, σε φάση παρόξυνσης. Η χώρα είχε υψηλό δημόσιο έλλειμμα και χρέος, το οποίο και διευρύνθηκε εν μέσω της πιο βαθιάς και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Το ίδιο όμως συνέβη και στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες, ενώ η Ελλάδα εξακολουθούσε να έχει τη δυνατότητα δανεισμού από τις διεθνείς αγορές με λογικούς όρους (τα spreads, αρχές Οκτωβρίου, ήταν στις 130 μονάδες βάσης [μ.β.]).

Αλήθεια είναι ότι η Κυβέρνηση «άργησε πάρα πολύ να αναγνωρίσει την έκταση του προβλήματος και να λάβει τα αναγκαία μέτρα» (κ. Τρισέ, Διοικητής της ΕΚΤ, 15.05.2010).

Αλήθεια είναι ότι η Κυβέρνηση επιτέθηκε με πρωτοφανή σφοδρότητα κατά της προκατόχου της και, το χειρότερο, απαξίωσε τη χώρα, την Οικονομία και τους Έλληνες (χαρακτηριστικές, ενδεικτικές, αναφορές περί «Τιτανικού», «εντατικής», «απώλειας εθνικής ανεξαρτησίας», «εκτεταμένης διαφθοράς», «Κυβέρνησης του ψεύδους»).

Αλήθεια είναι ότι συνέπεια των λόγων, των πράξεων, των καθυστερήσεων και των παραλείψεων της Κυβέρνησης, τα spreads, τον Απρίλιο, ξεπέρασαν τις 400 μ.β.

Ο δανεισμός από τις διεθνείς αγορές άρχισε να γίνεται απαγορευτικός.

Τότε, η ηγεσία της Κυβέρνησης έχασε πλήρως τον έλεγχο και έθεσε το δίλημμα: «χρεοκοπία» της χώρας ή «σωτηρία» με προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης.

Όμως, αλήθεια, η προσφυγή ήταν «μονόδρομος»;

Κατά την άποψή μου η Κυβέρνηση είχε τη δυνατότητα, εάν το ήθελε ή το είχε αντιληφθεί, να αποφύγει την προσφυγή.

Θα μπορούσε να καλύψει τις υπόλοιπες δανειακές ανάγκες του έτους εάν απορροφούσε από τις αγορές τα διαθέσιμα κεφάλαια που υπερκάλυπταν τις εκδόσεις ομολόγων μέχρι τις αρχές Απριλίου, και μάλιστα με επιτόκια πολύ χαμηλότερα απ’ όσο διαμορφώθηκαν μεταγενέστερα (μέχρι και σήμερα).

Όμως, η Κυβέρνηση επέλεξε, αντί να προσεγγίσει την κάλυψη των δανειακών αναγκών της χώρας με άλλο μίγμα λόγων και πολιτικών χειρισμών (όπως έκανε με επιτυχία η Ιρλανδία), να οδηγήσει τη χώρα στο Μηχανισμό Στήριξης και στο «Μνημόνιο».

Δική της αποκλειστικά η επιλογή, δική της αποκλειστικά και η ευθύνη.

Το Δανειακό Πρόγραμμα του 2010

Ημερομηνία Έκδοσης	Έκδοση	Τοκομερίδιο	Δημοπρατούμενο Ποσό (σε εκατ. €)	Όγκος Αντληθέντων Κεφαλαίων (σε εκατ. €)	Όγκος Αντλήσιμων Κεφαλαίων (σε εκατ. €)	Συντελεστής Κάλυψης	Επιπλέον Κεφάλαια (σε εκατ. €)
12-Ιαν-2010	Έντοκα Γραμμάτια 52 εβδομάδων	2,20%	800	1.040	2.442	3,05	1.402
2-Φεβ-2010	5ετές Κοινοπρακτικό Ομόλογο	6,10%	8.000	8.000	25.000	3,13	17.000
11-Μαρ-2010	10ετές Κοινοπρακτικό Ομόλογο	6,25%	5.000	5.000	16.145	3,23	11.145
7-Απρ-2010	7ετές Κοινοπρακτικό Ομόλογο	5,90%	5.000	5.000	6.250	1,25	1.250
13-Απρ-2010	Έντοκα Γραμμάτια 52 εβδομάδων	4,85%	600	960	3.925	6,54	2.965
Σύνολο			19.400	20.000	53.762	–	33.762
* Ο Πίνακας δεν περιλαμβάνει τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων 13 και 26 εβδομάδων οι οποίες και επανεκδίδονται μέσα στο έτος.

20Ιούλ

Δήλωση για το δανεισμό του Δημοσίου

Ο Αναπληρωτής Υπεύθυνος του Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Οικονομίας της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Φθιώτιδας, κ. Χρήστος Σταϊκούρας, έκανε την ακόλουθη δήλωση για το δανεισμό του Δημοσίου:

«Η Κυβέρνηση εκφράζει την ικανοποίησή της για τις δύο (2) εκδόσεις εντόκων γραμματίων, που πραγματοποιήθηκαν μετά την προσφυγή της χώρας στο Μηχανισμό Στήριξης, λόγω της υπερκάλυψής τους.

Λησμονεί, όμως, ή μάλλον αποσιωπά ότι:

1^ον. Τα επιτόκια των εντόκων γραμματίων 26 και 13 εβδομάδων διαμορφώθηκαν στο 4,65% και 4,05% αντίστοιχα, όταν στις τελευταίες δημοπρασίες τέτοιας διάρκειας, πριν την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης, τα επιτόκια ήταν 4,55% (13 Απριλίου) και 3,65% (20 Απριλίου) αντίστοιχα.

2^ον. Ο συντελεστής κάλυψης (ύψος προσφορών / δημοπρατούμενο ποσό) για τα έντοκα γραμμάτια 26 και 13 εβδομάδων διαμορφώθηκε στο 3,64 και 3,85 αντίστοιχα, σε σχέση με υπερκάλυψη, πριν την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης, 7,67 και 4,61 αντίστοιχα.

Από τα παραπάνω, καθώς και από την ακύρωση της έκδοσης εντόκων γραμματίων ετήσιας διάρκειας λόγω υψηλού κόστους, αλλά και από τη διατήρηση των spreads σε υψηλά επίπεδα (το 10ετές διαμορφώνεται στις 800 μονάδες βάσης) συνάγεται ότι, παρά την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης, το κόστος δανεισμού παραμένει εξαιρετικά υψηλό, υψηλότερο απ’ ό,τι πριν την προσφυγή σε αυτόν.

Υψηλό κόστος δανεισμού, που καταδεικνύει τη δυσπιστία των Αγορών στο μείγμα οικονομικής πολιτικής, που υλοποιεί η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Καλό θα ήταν, συνεπώς, η Κυβέρνηση να σταματήσει τις θριαμβολογίες, που τόσο έχουν στοιχίσει στην Ελληνική Οικονομία και να υιοθετήσει το Σχέδιο που η Ν.Δ. και ο Πρόεδρός της κ. Αντώνης Σαμαράς έχουν, πρόσφατα, καταθέσει στον Ελληνικό λαό.

Ένα σχέδιο ολοκληρωμένο και άμεσα υλοποιήσιμο. Σχέδιο που μπορεί να εξασφαλίσει την έξοδο της χώρας στις Αγορές νωρίτερα και με χαμηλότερο κόστος».

12Ιούλ

Ερώτηση για την παροχή διευκρινίσεων επί της εναλλακτικής πρότασης χρηματοδότησης του Ελληνικού Δημοσίου από το Επενδυτικό Χαρτοφυλάκιο Hayman Private Equity LLC

Σε συνέχεια της υπ’ αριθ. πρωτ. 10903/01-06-2010 Ερώτησής μου προς το Υπουργείο Οικονομικών, καθώς και κατόπιν της υπ’ αριθ. πρωτ. 2/37705/0023^Α/23-06-2010 Απάντησης του Υφυπουργού Οικονομικών, επανέρχομαι στο ως ανωτέρω θέμα καθώς εγείρονται σοβαροί προβληματισμοί. Πιο συγκεκριμένα:

Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο φαίνεται να υπέγραψε, στις 08.02.2010, από κοινού με το Επενδυτικό Χαρτοφυλάκιο Hayman Private Equity LLC, Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) προκειμένου να διαπραγματευτούν τους όρους της συνεργασίας για έκδοση χρέους.
Όπως προκύπτει από την επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) (www.pdma.gr), σήμερα στην αγορά Ελληνικών Ομολόγων δραστηριοποιούνται 22 Βασικοί Διαπραγματευτές Αγοράς (ΒΔΑ), στους οποίους δεν συμπεριλαμβάνεται το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.

Όμως, ο κ. Υφυπουργός στην Απάντησή του αναφέρει ότι:

αποτελεί πάγια τακτική του ΟΔΔΗΧ να δέχεται επενδυτικές προτάσεις για Ελληνικά Ομόλογα μόνο μέσω ΒΔΑ, ότι
γνωστοποιήθηκε στο Επενδυτικό Χαρτοφυλάκιο ότι η υποβολή οποιασδήποτε επενδυτικής πρότασης θα πρέπει να γίνει από κοινού με έναν από τους ΒΔΑ της επιλογής του, και ότι
«…το Μάρτιο του 2010 εκπρόσωπος της εταιρίας παρουσίασε στον ΟΔΔΗΧ επενδυτική πρόταση για δανεισμό του Ελληνικού Δημοσίου…». Ενώ, το Μνημόνιο Κατανόησης υπεγράφη στις 08.02.2010.

Συνεπώς,

ΕΡΩΤΑΤΑΙ

ο κος Υπουργός

1. Εφόσον, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, μέχρι σήμερα δεν έχει υποβληθεί επενδυτική πρόταση της Hayman από κοινού με κάποιον ΒΔΑ για δανεισμό του Ελληνικού Δημοσίου, και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο δεν συμπεριλαμβάνεται στους ΒΔΑ, πως και γιατί υπεγράφη Μνημόνιο Κατανόησης ανάμεσα στη Hayman και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, και μάλιστα πριν την παρουσίαση του Επενδυτικού Χαρτοφυλακίου στον ΟΔΔΗΧ;

17Μάι

Δήλωση για τις Ευθύνες της Κυβέρνησης

Ο Αναπληρωτής Υπεύθυνος του Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Οικονομίας της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Φθιώτιδας, κ. Χρήστος Σταϊκούρας, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Οι πρόσφατες δηλώσεις του επικεφαλής του ΔΝΤ κ. Στρος-Καν και του προέδρου της Ε.Κ.Τ. κ. Τρισέ αποκαλύπτουν τις τεράστιες ευθύνες της Κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Ευθύνες, πρώτον, για τη δημιουργία της κρίσης δανεισμού, και δεύτερον, για την προσφυγή – προαποφασισμένη ή αναπόφευκτη – στο μηχανισμό στήριξης και, εν τέλει, στο ΔΝΤ. Συγκεκριμένα:

Ο επικεφαλής του Δ.Ν.Τ. κ. Στρος-Καν ανέφερε ότι η Ελληνική κυβέρνηση προσέφυγε στο Δ.Ν.Τ., ενώ το υιοθετούμενο πρόγραμμα λιτότητας συνετάχθη από την Ελληνική κυβέρνηση. Να τονισθεί ότι ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Σαχινίδης, πρόσφατα, ανέφερε ότι, “όταν ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ τη διακυβέρνηση της χώρας, διαπίστωσε ότι η μόνη εναλλακτική επιλογή που είχε ήταν να προσφύγει στο Δ.Ν.Τ.”.

Ο πρόεδρος της Ε.Κ.Τ. κ. Τρισέ ανέφερε ότι η Ελληνική κυβέρνηση άργησε πολύ να αναγνωρίσει το μέγεθος του προβλήματος και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα. Η ΕΚΤ ήταν ξεκάθαρη στις προειδοποιήσεις της ότι η Ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να δράσει γρήγορα και αποφασιστικά.

Οι δηλώσεις αυτές επιβεβαιώνουν την ορθότητα της κριτικής που ασκεί η Νέα Δημοκρατία για τις πράξεις και παραλείψεις της κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Επιβεβαιώνουν τη θέση ότι η κυβέρνηση άργησε να πάρει μέτρα. Αν τα μέτρα είχαν ληφθεί νωρίτερα, θα ήταν πολύ ηπιότερα και ισοδυνάμου οικονομικού αποτελέσματος.

Επιβεβαιώνουν τη θέση ότι το μίγμα των μέτρων είναι κοινωνικά άδικο και αμφιβόλου οικονομικής αποτελεσματικότητας. Ο συνδυασμός της αύξησης της φορολογίας με την περιοριστική εισοδηματική πολιτική “ροκανίζει” τα εισοδήματα, “στεγνώνει” την αγορά, διογκώνει την ανεργία (το ποσοστό ανεργίας το Φεβρουάριο του 2010 ανήλθε στο 12,1%), παραλύει την ψυχολογία της κοινωνίας, ενισχύει τις πληθωριστικές πιέσεις (ο πληθωρισμός τον Απρίλιο “σκαρφάλωσε” στο 4,8%).

Επιβεβαιώνουν τη θέση ότι το Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής καταρτίστηκε από το Υπουργείο Οικονομικών (η τελευταία Έκθεση του ΔΝΤ περιλαμβάνει σχετικές επιστολές του Υπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος προς την “τρόικα”) και ότι είναι Μνημόνιο κομματικής προπαγάνδας.

Επιβεβαιώνουν τη θέση μας ότι οι ευθύνες της κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι τεράστιες, τόσο για την παρόξυνση της οικονομικής κρίσης, όσο και για το μίγμα της εφαρμοζόμενης οικονομικής πολιτικής, που επιφέρει υψηλό κοινωνικό κόστος.

Πλέον, αυτές οι ευθύνες της Κυβέρνησης επιβεβαιώνονται από τους επικεφαλής της Ε.Κ.Τ. και του Δ.Ν.Τ.».

11Μάι

“Το πρόβλημα ελλείμματος μετατράπηκε σε κρίση δανεισμού” – Άρθρο στην Εφημερίδα Ημέρα

Εξετάζοντας την πορεία του διαφορικού (σε σχέση με το γερμανικού) επιτοκίου (ή spread) του ελληνικού δεκαετούς κρατικού ομολόγου, σε ένα πλαίσιο σύγκρισης με το αντίστοιχο της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας (οι χώρες που ατυχέστατα οι αγγλοσάξονες αποκαλούν PIIGS ή GIPSI), μπορούμε να ξεχωρίσουμε τέσσερις περιόδους.

Η πρώτη περίοδος είναι αυτή της σύγκλισης του διαφορικού επιτοκίου της Ελλάδας με το μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο μέχρι την ένταξη της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ).

Η δεύτερη περίοδος χαρακτηρίζεται από μία σημαντική και μακροχρόνια σταθεροποίηση του διαφορικού επιτοκίου της Ελλάδας, όπως και των άλλων «συγγενών» ευρωπαϊκών χωρών, σε επίπεδα κατά πολύ χαμηλότερα των 100 μονάδων βάσης (μ.β.), και κυρίως κάτω από 50, ως τους πρώτους μήνες του 2008. Δημιουργήθηκε, έτσι, στην ελληνική οικονομία ένα περιβάλλον «φθηνής» χρηματοδότησης για το κράτος, τα πιστωτικά ιδρύματα, και συνεπώς για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Η τρίτη περίοδος, από τις αρχές του 2008, συνδέεται άμεσα με τα πρώτα σημάδια της χρηματοπιστωτικής κρίσης και την κορύφωσή της με την κατάρρευση της Lehman Brothers το φθινόπωρο του 2008. Έτσι, η στενότητα άντλησης ρευστότητας των διεθνών αγορών είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση των διαφορικών επιτοκίων των εν λόγω χωρών μετά το φθινόπωρο του 2008, με την Ελλάδα και την Ιρλανδία να παρουσιάζουν την υψηλότερη αύξηση του διαφορικού επιτοκίου στις αρχές του 2009. Συγκεκριμένα, το διαφορικό επιτόκιο της Ελλάδας αυξήθηκε από τις 74 μ.β. στις 25/9/2008 στις 299 μ.β. στις 17/2/2009, ενώ την ίδια ημέρα το διαφορικό επιτόκιο της Ιρλανδίας ήταν 246 μ.β., της Ισπανίας 108 μ.β., της Πορτογαλίας 161 μ.β. και της Ιταλίας 141 μ.β. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται, κυρίως, στη μεγάλη πτώση του επιτοκίου του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου. Ειδικότερα, το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου της Γερμανίας στις 25/9/2008 ήταν 4,23, στις 15/10/2008 4,11 και στις 17/2/2009 στο 2,9. Σταδιακά, όμως, και αφού η ρευστότητα, μετά τις νομισματικές παρεμβάσεις και τα διεθνή πακέτα στήριξης, άρχισε να ενισχύεται σταδιακά στις διεθνείς αγορές, το διαφορικό επιτόκιο της Ελλάδας αποκλιμακώθηκε, όπως και τα αντίστοιχα των άλλων χωρών, τείνοντας προς τις 100 μ.β. το καλοκαίρι του 2009, αφήνοντας την Ιρλανδία σε υψηλότερα επίπεδα.

Η τέταρτη περίοδος ξεκινά το φθινόπωρο του 2009. Μετά τις εκλογές της 4^ης Οκτωβρίου και, κυρίως, λόγω των πράξεων και παραλήψεων της Κυβέρνησης, το διαφορικό επιτόκιο ξεκίνησε μία ξέφρενη ανοδική πορεία, αφήνοντας εξωφρενικά πίσω τις υπόλοιπες χώρες και ξεπερνώντας πριν λίγες ημέρες τις 1000 μ.β. Συγκεκριμένα, το spread στις 5/10/2009 ήταν στις 130 μ.β., ενώ ενάμισι μήνα μετά, και αφού είχε γνωστοποιήσει στη Eurostat το «φούσκωμα» του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 12,7%, το spread ανήλθε στις 153 μ.β. (17/11/2009). Η δημοσιοποίηση, όμως, του Προϋπολογισμού, αλλά και η αβουλία, η αναποφασιστικότητα και η αβελτηρία της Κυβέρνησης είχε ως αποτέλεσμα το spread να ανέβει στις 273 μ.β. στις 21/12/2009, ενώ η επικοινωνιακή λογική της Κυβέρνησης στη διαχείριση της κατάστασης της Ελληνικής Οικονομίας οδήγησε, εν συνεχεία, σε καθοριστική συρρίκνωση της αξιοπιστίας της στις αγορές, εκτοξεύοντας το spread στις 424 μ.β. στις 16/4/2010 και στις 1021 μ.β. στις 28/4/2010.

Έτσι, η Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., αφού επί 7 μήνες διαχειρίστηκε, με επικοινωνιακή λογική, το πρόβλημα ελλείμματος της Ελληνικής Οικονομίας, πρόβλημα το οποίο αντιμετώπισαν όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες είδαν τα ελλείμματά τους, κατά μέσο όρο, να εκτοξεύονται από το 0,8% του Α.Ε.Π. το 2007 στο 6,8% του Α.Ε.Π. το 2009, οδήγησε τη χώρα σε οξύτατη κρίση δανεισμού. Αυτούς τους μήνες, η Κυβέρνηση, μεταξύ άλλων:

παρουσίασε έλλειψη σοβαρού σχεδίου για την αντιμετώπιση της κρίσης,
καθυστέρησε να πάρει μέτρα, και όταν πήρε κάποια το μίγμα τους απεδείχθη κατάλληλη θεραπεία για το προηγούμενο στάδιο της ασθένειας,
προχώρησε στην κατάθεση Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης που ήταν κατώτερο των περιστάσεων,
αναφέρονταν απαξιωτικά για τη χώρα, το κύρος και την αξιοπιστία της, υπονομεύοντας τη δανειοληπτική της ικανότητα,
έστελνε λανθασμένα μηνύματα στις αγορές με τις παλινωδίες, τις αντιφατικές δηλώσεις, τις ανεύθυνες διαρροές,
δεν «έμαθε» να τις «διαβάζει». Μιλούσε για «Τιτανικό», για απώλεια εθνικής κυριαρχίας και για προσφυγή στο ΔΝΤ, και μετά έβγαινε στις αγορές για να δανειστεί με πολύ υψηλά επιτόκια. Το «γεμάτο όπλο στο τραπέζι» απεδείχθη αρχικά άσφαιρο και όταν γέμισε στράφηκε, δυστυχώς, προς τη χώρα μας.

Το αποτέλεσμα, συνεπώς, αυτών των πολιτικών επιλογών ήταν να κλείσουν οι αγορές για τη χώρα μας. Οπότε, η προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης, και εντέλει στο ΔΝΤ, ήταν αναπόφευκτη και η χρηματοδότηση από αυτόν απαραίτητη.